Ξάνθη 10-12-2008

Πού είναι η ευθύνη του μεγάλου κακού που καταστρέφει την πόλη μας, την Αθήνα μας, την Ελλάδα μας; Τρεις συνεχείς ημέρες βλέπω με πόνο, θλίψη, οργή, θυμό όσα συμβαίνουν και διερωτώμαι. Πού είναι η αλήθεια για όλο αυτό το κακό; Πού είναι η αιτία; Ποιος φταίει; Τι φταίει; Πού είναι το λάθος;

Αν ο κάθε ένας πολίτης, όποιος και αν είναι, ό,τι και αν είναι, όπου και αν είναι, δεν απορήσει τούτη την ώρα και δεν ψάξει βαθιά για τα αίτια, τότε όχι μόνο το ίδιο κακό θα έρθει με μεγαλύτερη σφοδρότητα και με πολλές άλλες μορφές, αλλά επιπλέον θα αποδειχθούμε άσοφοι και ανόητοι γιατί δεν αξιοποιήσαμε τούτη τη στιγμή του κακού για να το εξορκίσουμε, να το αποδυναμώσουμε, να το εξαλείψουμε. Από τότε που μικρό παιδί βρέθηκα στην Αθήνα, φεύγοντας από το χωριό μου μέχρι τώρα που γερνώ, παρατηρώ την Αθήνα, παρατηρώ την Ελλάδα, παρατηρώ την ελληνική κοινωνία, παρατηρώ τα κόμματα, τους διανοούμενους, τους ιερωμένους, τους δασκάλους, τους επιστήμονες, τους καλλιτέχνες, τους καθημερινούς ανθρώπους, παρατηρώ κι αισθάνομαι και σκέπτομαι.

Τώρα αισθάνομαι την ανάγκη να μιλήσω τελευταίος από όλους τους άλλους επειδή πονώ την πόλη μου, επειδή πονώ την Αθήνα μου, επειδή πονώ την Ελλάδα μου, επειδή πονώ τους συνανθρώπους μου Έλληνες – μη Έλληνες που ζουν εδώ ή όπου αλλού, επειδή πονώ για όσα βλέπω να γίνονται. Και πιστεύω ότι καθένας αισθαντικός και ευαίσθητος, αμερόληπτος, απροκατάληπτος πολίτης που βλέπει τούτη την κατάσταση, τούτο το κακό, πονά και θλίβεται με όλο του το είναι.

Στη σύγχρονη Ελλάδα, είδα φοιτητές να γρονθοκοπούνται για το ποιος θα παρασύρει έναν πρωτοετή στον κομματικό πάγκο για «ενημέρωση». Είδα ανθρώπους να κοιμούνται στα χαρτόκουτα και στα παγκάκια χειρότερα από τους «Άθλιους» του Ουγκώ και να τρέφονται σαν ζώα. Είδα πανεπιστημιακούς να λειτουργούν ως απλοί επιχειρηματίες και έμποροι, εκπίπτοντας από το ρόλο του ακαδημαϊκού δασκάλου. Είδα πολιτικά πρόσωπα να νοιάζονται κυρίως ή και μόνο για την επανεκλογή τους, χωρίς στόχους για το κοινό αγαθό. Είδα ιερωμένους να χρησιμοποιούν το Θεό για εγκόσμια κυριαρχία. Είδα δασκάλους και καθηγητές ανέραστους, να μην έχουν να δώσουν τίποτε στους μαθητές, όπως έρωτα για την γνώση, όραμα για τη ζωή, αγωνία την πόλη. Είδα δημόσιους υπαλλήλους χαμηλά ή υψηλά ιστάμενους, να μην εμφορούνται από εργατικότητα και ανιδιοτέλεια, αγάπη και αγωνία για το Δημόσιο και την Πολιτεία. Είδα γονείς νάρκισσους να μην μπορούν να θυσιάσουν το εγώ τους χάριν των παιδιών των, αφήνοντάς τα στο έλεος ενός αρρωστημένου περιβάλλοντος.

Είδα εργοδότες σκληρούς, απάνθρωπους, να μη νοιάζονται αν ο εργάτης ή ο υπάλληλός τους μπορεί να ντύσει, να ταΐσει ή να μορφώσει τα παιδιά του. Είδα δημοσιογράφους να είναι νικημένοι από το πάθος της τηλεθέασης και όχι από το πάθος της αλήθειας. Είδα ανθρώπους όποιας εξουσίας, να την οικειοποιούνται νοσηρά για υλική, ψυχική ή όποια άλλη ιδιοτέλεια και αυτοβεβαίωση και όχι ως ιερή πράξη για την πόλη και την κοινότητα. Είδα υφιστάμενους υποκριτές να υποκρίνονται και να «γλείφουν» τους προϊστάμενους. Είδα άνδρες ή γυναίκες να βλέπουν τη γυναίκα ή τον άνδρα ως γυμνό αντικείμενο ηδονής ή εξουσίας ή ναρκισσιστικής αυτοβεβαίωσης, ανέραστοι και χωρίς αισθήματα στοργής και τρυφερότητας. Είδα ηγέτες κομμάτων, εκκλησιών, εταιριών, αλλά και επιστήμονες χωρίς στοργή και συμπόνια για τη ζωή, για τα αδύναμα πλάσματα, για τη φύση και το περιβάλλον.

Είδα το πανεπιστήμιο και το σχολείο να δίδει αποσπασματική γνώση, εξειδίκευση και εργαλειακή εκπαίδευση και όχι παιδεία, μόρφωση, κουλτούρα, όραμα ζωής, ήθος ζωής και κοινωνικού βίου. Είδα την τηλεόραση να βομβαρδίζει την κοινωνία, το καθημερινό άνθρωπο, τα παιδιά, τους άνδρες και τις γυναίκες με εικόνες, πληροφορία, αντιλήψεις που εθίζουν στη βία, την αυτόνομη και απρόσωπη ηδονή, την εγωκεντρική κατανάλωση, καταστρέφοντας όποια υγεία της ψυχής και του πνεύματος. Είδα τον πολιτικό να μην πείθει για την πολιτική, τον επιστήμονα για την επιστήμη και τη γνώση, τον ιερωμένο για το Θεό και την αρετή, το δάσκαλο για τη μόρφωση, τον έρωτα, το ήθος και την ποιότητα, το γονιό για τη ζωή και το μέλλον, τον εργοδότη για τα κίνητρά του και την αρετή του.

Στο τέλος είδα εμένα, είδα τον εαυτό μου, την ψυχή μου και τρόμαξα. Γιατί εγώ είμαι εαυτός που φθείρει τη ζωή, την κοινωνία και την κοινότητα, εγώ είμαι αυτός που του τρέχουν τα σάλια για ό,τι προσφέρει μια εξωτερική επιβεβαίωση, γνώση, ηδονή, εξουσία, ναρκισσιστική αυτοβεβαίωση, ιδιοτελή δόξα. Εγώ είμαι ο φονιάς του εαυτού μου και των άλλων. Εγώ είμαι που «πετώ μολότοφ», φθείροντας τους άλλους και την κοινότητα, εγώ είμαι που φθείρω το περιβάλλον, που αδιαφορώ και στρέφω το πρόσωπό μου από τους κολασμένους της γης, που δεν έχω καμία συμπόνια για τα πλάσματα που πεινούν, που διψούν, που κρυώνουν, που θλίβονται, που πονούν, που μένουν με άδεια ψυχή και σώμα νεκρούμενο.

Είδα μέσα μου και τρόμαξα γιατί είδα ότι εγώ είμαι μέσα στο κακό και στη άγνοια. Εγώ είμαι μέσα στο μίσος και το μισό, εγώ είμαι ανολοκλήρωτος, εγώ είμαι ο μονόφθαλμος θεός Γουντίν, αλύτρωτος γιος του πολέμου και φονεύς του αδερφού μου, εγώ είμαι ο υποκρινόμενος τον δίκαιο και για τις άνομες πράξεις μου επικαλούμενος υψηλές ιδέες, για να κρύψω την αποκρούουσα ασχήμια της ψυχής μου, εγώ είμαι που έχασα από το βλέμμα μου και την ψυχή μου την αίσθηση και την αλήθεια, του όλου, που αδιαφορώ για την κοινότητα, και ζω με την κόλαση, φτώχεια και ασχήμια του άδειου εαυτού μου. Εγώ είμαι που ασχημαίνω την πόλη με τις πράξεις μου και με τις σκέψεις μου, με τη φτώχεια του πνεύματός μου. Εγώ είμαι που φθείρω την κοινότητα, εγώ είμαι που φθείρω τον όντως εαυτό μου, τον όλο άλλο εαυτό μου, την πόλη μου, τους συμπολίτες μου, τη φύση, το περιβάλλον. Εγώ φθείρω την πόλη και την πολιτεία. Εάν η πόλη και η Ιστορία ψάχνει τον αίτιο όλου αυτού του κακού, αυτόν που πρέπει να δικάσει και να καταδικάσει είμαι εγώ. Εγώ φταίω κι ευθύνομαι για όλα. Κανείς άλλος δε φταίει, μόνο εγώ εγώ εγώ.

Τώρα, ύστερα από όλα αυτά, όσο ποτέ άλλοτε, μου γίνεται σαφές ότι τα αίτια του κακού είναι πνευματικά και μόνο πνευματικά. Πρώτα η αρρώστια μπαίνει στο πνεύμα και στη ψυχή ατόμων ή κοινωνίας και μετά φανερώνεται όλο και πιο ορατά στο σώμα, ατομικό ή κοινωνικό.

Πώς εξυγιαίνεται τούτη η ασθένεια και τούτο το κακό; Μόνο με μία αποφασιστική, ουσιαστική μετάνοια (ας θεωρηθεί ο όρος ορθολογικός, υπαρξιακός και όχι ηθικολογικός) και μεταστροφή σε όλα τα επίπεδα, ατομικό, κοινωνικοπολιτικό. Και αν υπάρχει κίνδυνος «τα γεγονότα» της Ελλάδος να διεγείρουν αντίστοιχα γεγονότα στον διεθνή χώρο, όμοια η εξυγίανση της ελληνικής κοινωνίας συμβάλλει στην εξυγίανση της παγκόσμιας κοινωνίας.